Sevgili dostlar,
Değerli canlar,
Eş-dost, tanıdık-tanımadık herkese canı-yürekten merhaba diyerek, hemen 'arşiv sohbetimize' girmek istiyorum...
Bugün arşiv sohbetini yapmak istediğim kişi;
1919'lu yıllarda Şebinkarahisar delegesi olarak Erzurum ve Sivas Kongrelerine katılan tarihi bir şahsiyet...
Ancak, bu tarihi şahsiyetin kimliğini açıklamadan önce bu araya kısa bir not düşmek istiyorum o da şu;
Şebinkarahisar ilçemiz cumhuriyet öncesi Sivas'a bağlıydı...
Ve Şebinkarahisar ilçesinin mülki sınırları da (Şimdi Dereli ilçesinin sınırları içerisinde olan 'Kırık Bölgesindeki' yüksek köylerin birkaç tanesi Şebinkarahisar ilçesine bağlı köylerdi...
Yani, az sonra anlatacağımız tarihi şahsiyet;
Cumhuriyet öncesi Şebinkarahisarlı olarak belgelerde yer alıyor...
Kırık Köyleri, Dereli ilçesi sınırları içerisine dahil olunca da, sohbetini yapacağımız kişinin baba ocağı; Dereli-Sariyakup (İkisu)olarak görülüyor...
Bu kısa nottan sonra şimdi 'arşiv sohbetimize' başlayabiliriz;
Adı; Mahmut Cemil Şencan
Ana adı; Ayşegül
Baba adı; Mehmet Hulusi Efendi (bir medrese hocası)
Sülalesine; Mumcanoğlu Sülalesi deniyor...
(Bundan sonra meslek unvanı ve soyadıyla birlikte hitap etmek istiyorum)
Dr. Mahmut Cemil Şencan;
Babası Fatsa'da Medrese hocasıyken 1893 yılında doğuyor...
İlkokulu doğduğu ilçe olan Fatsa'da...
Ortaokulu Giresun'da...
Liseye Trabzon lisesinde başlıyor...
Son sınıfa gelince kolera salgını çıkıyor...
Salgından kaçıp İstanbul'a gidiyor ve Mercan lisesine kayıt oluyor...
Liseyi bitirince Tıp Fakültesinde okumaya başlıyor...
Ancak şu ilahi rastlantıya bakın ki;
Tıpkı lise son sınıfta başlayan kolera salgını gibi bu kez de 1. Dünya Savaşı baş-gösteriyor...
Tıp Fakültesi son sınıf öğrencileriyle birlikte -savaşta görev almak için-Gümüşsuyu Hastanesinde kurs görüyor...
Ve kurstan sonra da 16. Tümen Seyyar Hastanesinin bulunduğu Çanakkale-Arıburnu'na görevlendiriliyor...
Görev yaptığı Seyyar Hastanede;
Yarası iflah olmaz denilen hastaları en iyi şekilde tedavi ediyor...
Ve bunun karşılığı olarak da 'Harp Madalyasıyla' ödüllendiriliyor...
Savaş bittikten sonra ise yarım bıraktığı Tıp Fakültesine devam ediyor ve 1917 yılında okulu bitiriyor...
Okulu bitirir-bitirmez de askerliğini yapmak için üsteğmen olarak Şark Cephesine gönderiliyor...
Batum'un geri alınmasında genç doktor da bulunuyor...
Yeni kurtarılan bölgelerde 'doktorluk' yapması için 1918 tarihinde terhis ediliyor...
Ve hemen Erzurum Hastanesinde 'bulaşıcı hastalıklarla mücadele' etmek için görevlendiriliyor...
Ermeni mezaliminin yapıldığı yıllarda;
Yeni kurulan Erzurum Sağlık Müdürlüğü görevini üstleniyor...
Merkez Eczanesinin küçük bir odasın da ve çok zor koşullar altında hasta ve fakir halka büyük hizmetleri dokunuyor...
1919'lu yıllarda Şebinkarahisar'da doktorluk yaptığı sıralarda Erzurum kongresini çok yakından takip ediyor...
Mustafa Kemal'in Erzurum'a gelmesinden birkaç gün sonra;
Şebinkarahisar'da doktorluk yapan Mahmut Cemil Şencan'a bir telgraf geliyor...
Ve Mustafa Kemal'in çağrısı ile Erzurum Kongresine katılması isteniyor...
Genç doktorun heyecanıyla sevinci birbirine karışıyor...
Doğruca Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti şubesine koşuyor...
Ve kongreye 'delege' olarak katılacağını söylüyor...
Ancak, şimdi olduğu gibi o günlerde de memurların siyasetle uğraşması yasak olduğu hatırlatılıyor...
Genç doktor bu uyarıyı şöyle yanıtlıyor;
"O zaman gerekirse bütün görevlerimden istifa ederim" diyor...
Ve bu kararlı duruşundan sonra da Erzurum kongresine katılıyor...
Kongreye katılır-katılmaz;
15 kişiden oluşan 'Program Encümeni' oylamasında 28 delegenin oyunu olarak yapılacak program çalışmalarının içinde yer alıyor...
Kongrelerin bitiminden sonra;
1920'de Doğu Cephesinde seferberlik ilan ediliyor...
Dr. Mahmut Cemil Şencan, 3 kez askere çağrılıyor...
Ve 29 Eylül 1920'de Sarıkamış'ın...
30 Ekim 1920'de Kars'ın kurtuluşu sırasında o da bulunuyor...
Ve 1 Eylül 1921 yılında terhis edilerek doktorluk görevini yapmak için Erzurum'da görevlendiriliyor...
Cumhuriyetin kuruluşuyla birlikte birçok il ve ilçelerde doktorluk ve Sağlık müdürlüğü görevlerinde bulunan Dr. Mahmut Cemil Şencan, 1954 yılında emekli oluyor...
1970 yılında;
İstanbul Tabipler Odası kendisini 'Şeyhül-Etibba' (Tabipler Dedesi) olarak seçiyor...
Erzurum Kongresinin 50, yılında da;
Kendisini Erzurum'da yapılan törenlere 'Şeref Misafiri' olarak davet ediyorlar...
Ve eşiyle birlikte tören yöneticileri en yüksek düzeyde ağırlıyorlar...
1983 yılında aramızdan ayrılan Dr. Mahmut Cemil Şencan;
Cumhuriyet öncesi Şebinkarahisarlı olarak kayıtlarda yer alıyor...
Cumhuriyet sonrası 'Kırık Köylerinden' olan Sarıyakup- İkisu köyü Dereli mülki sınırlarına dahil olduğu için baba ocağı Sarıyakup Köyü olduğu görülüyor...
Özetlersek;
Bu tarihi şahsiyete ne Şebinkarahisarlılar doğru-dürüst sahip çıkabildi, nede Dereli ilçesinin ileri gelenleri ve muktedirleri...
Bu konuda sohbet ettiğim dostlarım ve bilenler inkar etmeyecektir diye düşünüyorum;
Kuvvayi Milliye hareketinin öncülerinden olan Dr. Cemil Şencan'ın uygun görülen bir yere -herkesin bilmesi için- bir kaide üzerine Anıtının ve Şebinkarahisar yolu üzerinde veya İkisu yerleşkesinde adını taşıyan bir 'çeşme' yapılmasının mücadelesini verdim...
Yaklaşık yirmi yıl içerisinde birçok mahalli yönetsel erklerle bu konu üzerinde diyalog kurdum...
Ancak hiçbir sonuç alamadım...
Bu tarihi şahsiyete bu kadar duyarsız, bu kadar olumsuz bakmak neyin nesidir doğrusu bunu da hiç anlayamadım...
Üstelik bu konu ekonomik olarak o kadar büyütülecek bir konuda değil...
Bana yasal izin versinler, bürokratik işlemlerde zorlamasınlar...
Tövbe şart olsun ben bunu iki emekli maaşımla yapmazsam...
Her neyse...
Şebinkarahisarlılar ve Dereli ilçesinin yöneticilerine ve ileri gelenlerine bir kez daha öneriyorum;
Erzurum, Sivas Delegesi Dr. Mahmut Cemil Şencan'ın ilçe merkezine veya baba ocağındaki bir yerleşkeye adını taşıyacak ya bir çeşme veya da anıt bir kaidesini yapın...
Eğer bu masraf bir ilçeye çok ağır geliyorsa;
İki ilçenin öncüleri bir araya gelsin iki ilçenin sınırı olan Tamdere Eğribel mevkie bu tarihi şahsiyetin ismini taşıyan, resmi ve özgeçmişi yazılı büyük bir ÇEŞME yaptırılsın...
Gelecek cumartesi;
Bir başka arşiv sohbetinde görüşmek üzeri kalın sağlıcakla...
